ТОШКЕНТ, 9 авг - Sputnik. Ўзбекистон ИИВ расмий ахборотига кўра, фирибгарлар ўз мақсадини амалга ошириш йўлида ҳеч нарсадан тоймаяпти. Айниқса, ахборот-коммуникация технологиялари жадал тараққий топиб бораётган бир вақтда улар интернет тармоқларидан кенг фойдаланиб, одамларни алдаб чув тушириб кетишга уринмоқдалар.
Виртуал товар эвазига нақд пуллар
Бугунги кунда Ўзбекистон фуқаролари чув тушаётган фирибгарлик турларидан бири - электрон тахталар, оммабоп сайтлар ва интернет-аукционларда у ёки бу товарнинг сотувга қўйилганлиги ҳақидаги эълонлардир. Бунда одатда, фирибгарлар ўз қурбонларига уларга жуда маъқул келадиган таклифлар билан чиқишади ва тўловнинг маълум қисмини нақд пул тўлови усулида электрон кошелёкка ўтказишни талаб қилишади.
"ЎзА" ахборот агентлигининг ёзишича, жорий йил февраль ойида қўқонлик Холида исмли аёл ички ишлар органларига мурожаат этиб, худди шундай турдаги фирибгарлик қурбони бўлганини айтган.
Хусусан, у интернет тармоғида ўзини Қозоғистонданман деб таништирган Гулдана исмли аёл билан танишиб, учинчиси совғага берилади, дея ваъда қилинган икки дона "iPhone XS" телефонига эга бўлиш учун 2018 йил декабрида халқаро электрон пул ўтказмаси орқали Гулдана номига 1 200 АҚШ долларини юборган. Лекин мобиль телефонини ҳам, пулларни ҳам қайтариб ололмаган. Мазкур ҳолат юзасидан жиноят иши қўзғатилган.
Ушбу жиноятни содир этган номаълум шахсни аниқлаш ва ушлаш чоралари кўрилган.
Фирибгарларнинг "пири"
Мўъжизалар фақат эртакда бўлади, деган гап одамлар орасида кўп ишлатилса-да, ҳаётда ҳам содир этилишига ишонадиган инсонлар учрайди. Айниқса, фикр-мулоҳазали, кўринишидан кўп нарсанинг фаҳмига етадиган кишиларнинг фириб қурбонига айланганини эшитганда, наилож дейишдан ўзга чора қолмайди.
Айниқса, онлайн-платформаларда нархи дейлик 300 миллион сўм турадиган автомобилнинг атиги 100 миллион сўмга сотилаётгани одамларни қувонтириши эмас, сергак торттириши керак бўлган бир вақтда, кўпинча одамлар тезроқ арзон нархдаги машинага эгалик қилиш иштиёқида ёна бошлайдилар ва одатда фириб қурбонига айланадилар.
Айни вақтда МДҲ давлатларида автомобил билан боғлиқ фириб турлари жуда оммалашган. Ўзбекистонда ҳам бу турдаги фириб қурбонига айланганлар учрамоқда.
Хусусан, Тошкент шаҳрининг Учтепа туманида яшовчи 1988 йилда туғилган Алишер ҳам ана шундай алданиб қолган шахслардан бири. 2018 йилнинг сентябрь ойида номаълум шахс интернет тармоғидаги "Olx.uz" онлайн-эълонлар сайти орқали "Ласетти" автомашинасини 4 300 АҚШ долларига сотмоқчи эканлиги ҳақидаги эълонни жойлаштирган. Алишернинг қизиқувчанлигини пайқаган фирибгар автомашина Ўзбекистонда рўйхатдан ўтганлигини, шундай бўлса-да автомашина Беларусьда экани, агарда харидор келишилган пулни юборса, автомашинани Ўзбекистонга олиб келиб, унинг номига расмийлаштириб беришини айтган.
Ўзбекистон фуқароси 2018 йил 7 сентябрь куни "Western Union" халқаро пул ўтказмаси хизмати орқали Дилором Зиядова исмли шахс номига келишилган 4 300 АҚШ долларини юборган. Афсуски, шу кунга қадар на автомашина, на юборилган пуллардан дарак йўқ. Номаълум шахс эса телефон қўнғироқларига жавоб бермай қўйган.
Ўз ўрнида Алишернинг 2019 йил 5 июль куни ички ишлар органларига қилган мурожаатига асосан ҳолат юзасидан жиноят иши қўзғатилиб, номаълум шахсни аниқлаш ва ушлаш чоралари кўрилган. Айни вақтда тергов ҳаракатлари олиб борилмоқда.
Ўзбекистон ИИВдан фойдали маслаҳат
Ўзбекистон ИИВ Жамоатчилик ва ОАВ билан алоқалар бошқармаси ходими Мирзо Улуғбек Мадалимовбу каби ҳолатлар бутун жаҳон мамлакатлари қарши кураш олиб бораётган кибержиноятларнинг бир тури ҳисобланади ва Ўзбекистонда ҳам мазкур жиноятга қарши курашиш борасида кенг кўламли ишлар олиб борилмоқда.
Шу муносабат билан, ИИВ фуқароларни интернет тармоғида шахсий маълумотларни жойлаштирмасликни, компьютер ва мобиль алоқа воситаларидан фойдаланган ҳолда шубҳали туюлган банк реквизитларига маблағ ўтказмасликни ва умуман, ҳамиша ҳушёр бўлишларини сўраб қолмоқда.
