https://sputniknews.uz/20211209/ozbekiston-mdhga-azo-bolishdan-qanday-afzalliklarga-ega-boldi-21722322.html
Ўзбекистон МДҲга аъзо бўлишдан қандай афзалликларга эга бўлди
Ўзбекистон МДҲга аъзо бўлишдан қандай афзалликларга эга бўлди
Sputnik Ўзбекистон
8 декабр - Мустақил Давлатлар Ҳамдўстлигини (МДҲ) ташкил этиш тўғрисидаги битим имзоланган кун. Халқаро ташкилот ўзининг 30 йиллигини қаршилади.
2021-12-09T13:13+0500
2021-12-09T13:13+0500
2023-04-05T18:35+0500
аналитика
ўзбекистон
мдҳ
россия
https://cdn1.img.sputniknews.uz/img/73/03/730313_0:0:1500:844_1920x0_80_0_0_7a9596dae5943c9cffa2e065444fa8a3.jpg
Ҳамдўстлик мамлакатлари билан савдо Ўзбекистон иқтисодиётига қай даражада таъсир кўрсатмоқда ва республика ўз навбатида қўшни давлатларга пандемия вақтида қандай ёрдам берди?Sputnik Ўзбекистон бу саволларга экспертлардан жавобни олди, улар мамлакатнинг МДҲга аъзолигидан олган 3та асосий афзалликни таъкидлаб ўтишди.МДҲ ва Ўзбекистон - 30 йил: ҳамкорликнинг энг муҳим босқичлари1. Ташқи савдонинг ўсишиҲамдўстликка аъзо бўлиш натижасида Ўзбекистон ўнта давлатдан иборат бозорга эга бўлди, деб ҳисоблайди МДҲ давлатлари институти директори ўринбосари Владимир Жарихин.МДҲ Ижроия қўмитаси маълумотларига кўра, Ўзбекистон ташқи савдо айланмасида Ҳамдўстликка аъзо давлатларнинг улуши 32 %ни ташкил этади. Агар 2000 йилда республиканинг МДҲ давлатлари билан товар айирбошлаш ҳажми қарийб 2 млрд $ни ташкил этган бўлса, бугунги кунда Ўзбекистон Давлат статистика қўмитаси маълумотларига кўра, бу кўрсаткич 12,3 млрд $га етди.Ўзбекистон ва МДҲ ўзаро савдо-сотиғи ҳажми қанчаЖорий йилнинг январ-октябр ойлари натижаларига кўра, Ўзбекистоннинг ташқи савдо айланмаси 32,7 млрд $ни ташкил этади, демак: МДҲ билан товар айирбошлаш республикадаги жами ташқи савдо айланмасининг 37,6 %ни ташкил қилади.Ўзбекистонда саноат маҳсулотлари ишлаб чиқариш ҳажми 2000 йилдаги 8 млрд $дан 2020 йилда 36,5 млрд $га кўтарилди.МДҲ Ижроия қўмитаси маълумотларига кўра, Ўзбекистонда қишлоқ хўжалиги маҳсулотлари етиштириш 2000 йилдаги 5,8 млрд $дан 2020 йилда 25,9 млрд $га ошди.2. Визасиз режимЎзбекистон учун МДҲ шунчаки мулоқот платфомасини эмас, республика президенти Шавкат Мирзиёев бир неча бор таъкидлаган: “Биз учун - бу устувор йўналишлардаги амалий ҳамкорликнинг энг муҳим институтдир”.Бу соҳалардан бири меҳнат бозори, дейди Владимир Жарихин.Ўзбекистон Ташқи меҳнат миграцияси масалалари агентлиги маълумотларига кўра, жорий йил бошидан буён республиканинг 84,5 минг нафардан ортиқ фуқароси Россияга ташкиллаштирилган танлов асосида ишга жалб қилинган, Қозоғистонга эса 6,2 минг киши.“Ўзбекистонда туғилиш кўрсаткичи юқори”, - дейди Владимир Жарихин (агар 2000 йилда республиканинг доимий аҳолиси 24,8 млн бўлган бўлса, 2020 йилга келиб бу кўрсаткич 34 млндан ошди – Sputnik). МДҲ бу ҳолатда кадрлар ресурсларини қўллаб-қувватлаш вазифасини бажаради.Ўтмишда МДҲ давлатларида иш топиш имконияти Ўзбекистондаги кўплаб ижтимоий-сиёсий масалаларни бартараф этишга имкон берди, деб ҳисоблайди Жарихин."Агар ортиқча ишчи кучи мамлакат ичида бўлганда улар пайдо бўлиши мумкин эди", - дейди сиёсатшунос.Айни пайтда Ўзбекистон учун иш ўринлари Россия ва Қозоғистон билан қўшма лойиҳалар асосида яратилмоқда, мисол тариқасида Қозоғистон яратмоқчи бўлган трансчегаравий хаблар тизими.3. Пандемия даврида ҳамкорлик“МДҲ вақти-вақти билан ташкилот сифатида танқидга учраганди, бироқ 2020 йил ҳамдўстликнинг афзалликлари яққол кўриниб турибди”, - дейди ФА Марказий Осиё, Кавказ ва Урал-Волгани ўрганиш маркази институти катта илмий ходими Азиз Ниёзи.“МДҲ давлатлари пандемия бошланишининисбатан осонлик билан бошдан кечирди, COVID-19га қарши биргаликдаги иш бунга катта ҳисса қўшди”.Экспертнинг сўзларига кўра, гап Россиядан келган салмоқли қисми гуманитар ёрдам, товарларни ташиш билан боғлиқ логистика масалалари, шунингдек, санитария-эпидемиология хавфсизлигини таъминлаш бўйича умумий чора-тадбирлар муҳокамақилингани ҳақида кетмоқда: масалан, Ўзбекистон фуқаролари Россияга йўл олганда "COVID-19сиз саёҳат" иловасидан фойдаланмоқда.2020 йилда МДҲ учун муҳим ролни Ўзбекистон ўйнади, у ўтган йили ташкилот ташкил топганидан бери илк бор Ҳамдўстликка раислик қилди.“Ўзбекистон ўзининг эҳтиёткор сиёсати билан ҳаммага маълум, унда кескин ҳаракатлар йўқ ва бу қисман мамлакатнинг МДҲга раислигида ёрдам берди, чунки 2020 йил ҳақиқатан ҳам оғир йил бўлди”, — дея таъкидлайди Ниёзи ва пандемияга қарамай, Ўзбекистоннинг МДҲга раислиги даврида 100та тадбир ўтказилди ва 70тадан ортиқ ҳужжат қабул қилинди.
ўзбекистон
Sputnik Ўзбекистон
info@sputniknews-uz.com
+74956456601
MIA „Rosiya Segodnya“
2021
Данара Курманова
https://cdn1.img.sputniknews.uz/img/1118/34/11183496_316:287:730:701_100x100_80_0_0_2081302326330070bf242444fe5c43bb.jpg
Данара Курманова
https://cdn1.img.sputniknews.uz/img/1118/34/11183496_316:287:730:701_100x100_80_0_0_2081302326330070bf242444fe5c43bb.jpg
Янгиликлар
uz_UZ
Sputnik Ўзбекистон
info@sputniknews-uz.com
+74956456601
MIA „Rosiya Segodnya“
Sputnik Ўзбекистон
info@sputniknews-uz.com
+74956456601
MIA „Rosiya Segodnya“
Данара Курманова
https://cdn1.img.sputniknews.uz/img/1118/34/11183496_316:287:730:701_100x100_80_0_0_2081302326330070bf242444fe5c43bb.jpg
ўзбекистон мдҳ қандай афзалликларга эга бўлди
ўзбекистон мдҳ қандай афзалликларга эга бўлди
Ўзбекистон МДҲга аъзо бўлишдан қандай афзалликларга эга бўлди
13:13 09.12.2021 (янгиланди: 18:35 05.04.2023) 8 декабр - Мустақил Давлатлар Ҳамдўстлигини (МДҲ) ташкил этиш тўғрисидаги битим имзоланган кун. Халқаро ташкилот ўзининг 30 йиллигини қаршилади.
Ҳамдўстлик мамлакатлари билан савдо Ўзбекистон иқтисодиётига қай даражада таъсир кўрсатмоқда ва республика ўз навбатида қўшни давлатларга пандемия вақтида қандай ёрдам берди?
Sputnik Ўзбекистон бу саволларга экспертлардан жавобни олди, улар мамлакатнинг МДҲга аъзолигидан олган 3та асосий афзалликни таъкидлаб ўтишди.
Ҳамдўстликка аъзо бўлиш натижасида Ўзбекистон ўнта давлатдан иборат бозорга эга бўлди, деб ҳисоблайди МДҲ давлатлари институти директори ўринбосари Владимир Жарихин.
МДҲ Ижроия қўмитаси маълумотларига кўра, Ўзбекистон ташқи савдо айланмасида Ҳамдўстликка аъзо давлатларнинг улуши 32 %ни ташкил этади. Агар 2000 йилда республиканинг МДҲ давлатлари билан товар айирбошлаш ҳажми қарийб 2 млрд $ни ташкил этган бўлса, бугунги кунда Ўзбекистон Давлат статистика қўмитаси маълумотларига кўра, бу кўрсаткич 12,3 млрд $га етди.
Жорий йилнинг январ-октябр ойлари натижаларига кўра, Ўзбекистоннинг ташқи савдо айланмаси 32,7 млрд $ни ташкил этади, демак: МДҲ билан товар айирбошлаш республикадаги жами ташқи савдо айланмасининг 37,6 %ни ташкил қилади.
Ўзбекистонда саноат маҳсулотлари ишлаб чиқариш ҳажми 2000 йилдаги 8 млрд $дан 2020 йилда 36,5 млрд $га кўтарилди.
Ишлаб чиқаришнинг ўсиши ишлаб чиқаришни модернизация қилишни тезлаштирмоқда, чунки мамлакат ўз маҳсулотларига ортиб бораётган талабни қондириши керак. Бу асосан қишлоқ хўжалигига таъсир қилди
Владимир Жарихин
МДҲ давлатлари институти директори ўринбосари
МДҲ Ижроия қўмитаси маълумотларига кўра, Ўзбекистонда қишлоқ хўжалиги маҳсулотлари етиштириш 2000 йилдаги 5,8 млрд $дан 2020 йилда 25,9 млрд $га ошди.
Ўзбекистон учун МДҲ шунчаки мулоқот платфомасини эмас, республика президенти Шавкат Мирзиёев бир неча бор таъкидлаган: “Биз учун - бу устувор йўналишлардаги амалий ҳамкорликнинг энг муҳим институтдир”.
Бу соҳалардан бири меҳнат бозори, дейди Владимир Жарихин.
Ўзбекистон фуқаролари МДҲ таркибига кирувчи давлатларга визасиз боришлари мумкин, бундан ташқари улар у ерда ишлашлари мумкин, бу эса умумий мулоқот тили - рус тили ёрдам беради. Ўзбекистондан келган ишчилар асосан Россия ва Қозоғистонда меҳнат қилмоқда
Владимир Жарихин
МДҲ давлатлари институти директори ўринбосари
Ўзбекистон Ташқи меҳнат миграцияси масалалари агентлиги маълумотларига кўра, жорий йил бошидан буён республиканинг 84,5 минг нафардан ортиқ фуқароси Россияга ташкиллаштирилган танлов асосида ишга жалб қилинган, Қозоғистонга эса 6,2 минг киши.
“Ўзбекистонда туғилиш кўрсаткичи юқори”, - дейди Владимир Жарихин (агар 2000 йилда республиканинг доимий аҳолиси 24,8 млн бўлган бўлса, 2020 йилга келиб бу кўрсаткич 34 млндан ошди – Sputnik). МДҲ бу ҳолатда кадрлар ресурсларини қўллаб-қувватлаш вазифасини бажаради.
Ўтмишда МДҲ давлатларида иш топиш имконияти Ўзбекистондаги кўплаб ижтимоий-сиёсий масалаларни бартараф этишга имкон берди, деб ҳисоблайди Жарихин.
"Агар ортиқча ишчи кучи мамлакат ичида бўлганда улар пайдо бўлиши мумкин эди", - дейди сиёсатшунос.
Айни пайтда Ўзбекистон учун иш ўринлари Россия ва Қозоғистон билан қўшма лойиҳалар асосида яратилмоқда, мисол тариқасида Қозоғистон яратмоқчи бўлган трансчегаравий хаблар тизими.
3. Пандемия даврида ҳамкорлик
“МДҲ вақти-вақти билан ташкилот сифатида танқидга учраганди, бироқ 2020 йил ҳамдўстликнинг афзалликлари яққол кўриниб турибди”, - дейди ФА Марказий Осиё, Кавказ ва Урал-Волгани ўрганиш маркази институти катта илмий ходими Азиз Ниёзи.
“МДҲ давлатлари пандемия бошланишининисбатан осонлик билан бошдан кечирди, COVID-19га қарши биргаликдаги иш бунга катта ҳисса қўшди”.
Экспертнинг сўзларига кўра, гап Россиядан келган салмоқли қисми гуманитар ёрдам, товарларни ташиш билан боғлиқ логистика масалалари, шунингдек, санитария-эпидемиология хавфсизлигини таъминлаш бўйича умумий чора-тадбирлар муҳокамақилингани ҳақида кетмоқда: масалан, Ўзбекистон фуқаролари Россияга йўл олганда "COVID-19сиз саёҳат" иловасидан фойдаланмоқда.
2020 йилда МДҲ учун муҳим ролни Ўзбекистон ўйнади, у ўтган йили ташкилот ташкил топганидан бери илк бор Ҳамдўстликка раислик қилди.
“Ўзбекистон ўзининг эҳтиёткор сиёсати билан ҳаммага маълум, унда кескин ҳаракатлар йўқ ва бу қисман мамлакатнинг МДҲга раислигида ёрдам берди, чунки 2020 йил ҳақиқатан ҳам оғир йил бўлди”, — дея таъкидлайди Ниёзи ва пандемияга қарамай, Ўзбекистоннинг МДҲга раислиги даврида 100та тадбир ўтказилди ва 70тадан ортиқ ҳужжат қабул қилинди.
