https://sputniknews.uz/20230718/qrim-koprigdagi-terakt-don-bitimining-toxtatilishi-bilan-bogliqmi-36951059.html
Қрим кўпригдаги теракт "Дон битими"нинг тўхтатилиши билан боғлиқми?
Қрим кўпригдаги теракт "Дон битими"нинг тўхтатилиши билан боғлиқми?
Sputnik Ўзбекистон
Россиянинг дон битимини тўхтатиб қўйиши Қрим кўпригидаги теракт билан бир вақтга тўғри келди, бироқ бу икки воқеа ўртасида боғлиқлик излашдан маъно йўқ.
2023-07-18T20:45+0500
2023-07-18T20:45+0500
2023-07-18T20:45+0500
колумнистлар
россия
украина
дон битими
қора денгиз
туркия
қрим
https://cdn1.img.sputniknews.uz/img/07e7/07/0f/36889598_0:0:1536:864_1920x0_80_0_0_4660fb959e96e187c6299669d7016cb1.jpg
Бир йил олдин тузилган ва бир неча бор узайтирилган шартномани узайтиришни рад этиш тўғрисидаги қарорни Владимир Путин ўтган ҳафтада қабул қилган эди ва президент бунинг сабабларини очиқчасига тушунтирди: Россиядан қишлоқ хўжалик маҳсулотлари ва ўғитлар экспорти шартларига риоя қилмаслик. Бу келишув Россия учун узоқ вақтдан бери фойдасиз бўлиб келган ва ундан аслида эртароқ воз кечиш керак эди. Россия Ғарбнинг бизнинг қишлоқ хўжалиги экспортига қўйилган санкцияларни бекор қилиш истаги ҳақида ҳеч қандай иллюзияга эга эмас эди, лекин шундай бўлсада битимни бир неча бор узайтирди.Бирлашган Миллатлар Ташкилоти ҳомийлигидаги келишув Ғарб тарғиботининг Россия озиқ-овқат нархининг кўтарилиши учун жавобгар эканлигини ва умуман дунёни, айниқса, ривожланаётган дунёни очликдан ўлдиришни хоҳлаётганини даъво қилишининг олдини олиши керак эди. Бу айбловларни шунчаки рад этиб бўлмайди - глобал жанубдаги мамлакатлар ҳақиқатан ҳам Россия ва Украина буғдойининг экспортига жуда боғлиқ. Шу боис Москва учун Ғарб бўлмаган дунёга – уларнинг ҳамдардлиги учун биз ва Ғарб ўртасида кураш олиб борилаётган – биз унинг муаммоларини тушунишимизни ва уларни ҳал қилишга тайёрлигимизни кўрсатиш муҳим эди. Аммо биз буни ёлғиз ўзимиз қила олмаймиз, агар Ғарб бизнинг қишлоқ хўжалиги экспортимиз йўлидаги тўсиқларни олиб ташламаса, биз абадий кутмаймиз. Ҳама ўз мажбуриятларни бажарса - шартнома қайта тикланади.Бизнинг сабрлилигимизнинг иккинчи сабаби — Туркия билан муносабатлар эди: Россия учун Ражаб Эрдўғаннинг қайта сайланиши муҳим эди ва бу содир бўлгач, келишувни узайтириш зарурати йўқолди. Келишув Туркия учун катта аҳамиятга эга бўлсада, Эрдўған Ғарбга Россия компанияларига нисбатан санкцияларни олиб ташлашга таъсир ўтказа олмади. Бироқ, эҳтимол, у Россия ўз мамлакати билан муносабатлари учун битимни узайтиришда давом этишига ишонгандир. Туркия президенти келаси ой Владимир Путин билан учрашишни интиқлик билан кутмоқда ва келишувни қайта тиклашга эришишга умид қилмоқда. Лекин, бунинг учун имкониятлар ҳозирча аҳамиятсиздек кўринади.Назарий жиҳатдан бундай вариантлар мавжуд: турк ҳарбий кемалари Одессадан Украина кемаларини кузатиб бориши мумкин. Аммо амалда бу Россия ва Туркия ўртасидаги ҳарбий тўқнашув ёқасида мувозанатни сақлашни англатади, чунки НАТО мамлакатининг кемалари бизнинг ҳарбий махсус операциямиз зонасида бўлади. Москва бир неча бор НАТО давлатлари қуролли кучларининг Украинадаги жанговар ҳаракатларда иштирок этишига йўл қўйилмаслиги ҳақида огоҳлантирган ва Ғарб қуролларини ҳар томонлама помпаласа, альянсдаги ҳеч ким бевосита иштирок этишга тайёр эмас. Ҳозирги шароитда Туркиянинг бундай миссиясининг инсонпарварлик хусусияти қуролли кучлардан фойдаланишни оқламайди - Анқара буни яхши билади.Туркия президенти ҳарбий можарони максимал даражада хавф остига қўймайди ва ҳеч бўлмаганда Россия-Туркия муносабатларининг бузилишини (ёки 2015 йил кузида бизнинг қирувчимиз Туркия осмонида уриб туширилганидан кейин бўлгани каби уларнинг музлатиб қўйилишини ҳам) хавф остига қўймайди. Шу боис, Эрдўғон Россия ва Ғарб ўртасидаги савдо ва логистика воситачиси сифатида Туркиянинг ўта фойдали мавқеини сақлаб қолиш учун ҳам, катта музокараларнинг янги босқичида ўз позициясини мустаҳкамлаш учун ҳам Путин билан келишувни қайта тиклаш бўйича музокаралар олиб боришга ҳаракат қилади. Ғарб билан (бу НАТО Швецияга қабул қилиш масаласи фонида содир бўлмоқда). Шу билан бирга, келишувнинг ҳозирги тўхтатилиши ҳам, унинг қайта тикланиши ҳам, аслида, бизнинг Украина бўйича режаларимиз билан ҳеч қандай алоқаси йўқ. махсус операция унинг асосий мақсадларига эришгунига қадар давом этади: Украинани демилитаризация ва денацификация қилиш, унинг ғарбпараст ҳукуматини демонтаж қилиш. Ушбу мақсадларга эришилгунга қадар, Украина ғалласини ташиётган кемалар Одессани тарк этадими ёки йўқми, якуний таҳлилда Украина тақдирига ҳеч қандай таъсир кўрсатмайди. Бу Россия тарихи тарозисида аллақачон ҳал қилинган - ҳеч қандай келишув, Ғарб қуроллари, ёки турк ўйинлари уни қутқара олмайди.
украина
туркия
қрим
Sputnik Ўзбекистон
info@sputniknews-uz.com
+74956456601
MIA „Rosiya Segodnya“
2023
Пётр Акопов
https://cdn1.img.sputniknews.uz/img/1392/76/13927642_0:1:98:99_100x100_80_0_0_00c551183c830fa4010e178dbf4136ec.jpg
Пётр Акопов
https://cdn1.img.sputniknews.uz/img/1392/76/13927642_0:1:98:99_100x100_80_0_0_00c551183c830fa4010e178dbf4136ec.jpg
Янгиликлар
uz_UZ
Sputnik Ўзбекистон
info@sputniknews-uz.com
+74956456601
MIA „Rosiya Segodnya“
Sputnik Ўзбекистон
info@sputniknews-uz.com
+74956456601
MIA „Rosiya Segodnya“
Пётр Акопов
https://cdn1.img.sputniknews.uz/img/1392/76/13927642_0:1:98:99_100x100_80_0_0_00c551183c830fa4010e178dbf4136ec.jpg
россия дон битими қрим кўприги теракт украина туркия эрдўған
россия дон битими қрим кўприги теракт украина туркия эрдўған
Қрим кўпригдаги теракт "Дон битими"нинг тўхтатилиши билан боғлиқми?
Россиянинг дон битимини тўхтатиб қўйиши Қрим кўпригидаги теракт билан бир вақтга тўғри келди, бироқ бу икки воқеа ўртасида боғлиқлик излашдан маъно йўқ.
Бир йил олдин тузилган ва бир неча бор узайтирилган шартномани узайтиришни рад этиш тўғрисидаги қарорни Владимир Путин ўтган ҳафтада қабул қилган эди ва президент бунинг сабабларини очиқчасига тушунтирди: Россиядан қишлоқ хўжалик маҳсулотлари ва ўғитлар экспорти шартларига риоя қилмаслик.
Ражаб Тоййиб Эрдўғон ҳали ҳам дон битимининг муддатнинг узайтирилишига умид қилмоқда – энди эса янгиланишига: Туркия ва Украина битимдан асосий фойда кўрган давлатлар эди. Нима учун Россия ҳозир шартномани узайтиришдан бош тортди ва шартномани узайтириш учун имкониятлар борми?
Бу келишув Россия учун узоқ вақтдан бери фойдасиз бўлиб келган ва ундан аслида эртароқ воз кечиш керак эди. Россия Ғарбнинг бизнинг қишлоқ хўжалиги экспортига қўйилган санкцияларни бекор қилиш истаги ҳақида ҳеч қандай иллюзияга эга эмас эди, лекин шундай бўлсада битимни бир неча бор узайтирди.
Бирлашган Миллатлар Ташкилоти ҳомийлигидаги келишув Ғарб тарғиботининг Россия озиқ-овқат нархининг кўтарилиши учун жавобгар эканлигини ва умуман дунёни, айниқса, ривожланаётган дунёни очликдан ўлдиришни хоҳлаётганини даъво қилишининг олдини олиши керак эди. Бу айбловларни шунчаки рад этиб бўлмайди - глобал жанубдаги мамлакатлар ҳақиқатан ҳам Россия ва Украина буғдойининг экспортига жуда боғлиқ. Шу боис Москва учун Ғарб бўлмаган дунёга – уларнинг ҳамдардлиги учун биз ва Ғарб ўртасида кураш олиб борилаётган – биз унинг муаммоларини тушунишимизни ва уларни ҳал қилишга тайёрлигимизни кўрсатиш муҳим эди. Аммо биз буни ёлғиз ўзимиз қила олмаймиз, агар Ғарб бизнинг қишлоқ хўжалиги экспортимиз йўлидаги тўсиқларни олиб ташламаса, биз абадий кутмаймиз. Ҳама ўз мажбуриятларни бажарса - шартнома қайта тикланади.
Бизнинг сабрлилигимизнинг иккинчи сабаби — Туркия билан муносабатлар эди: Россия учун Ражаб Эрдўғаннинг қайта сайланиши муҳим эди ва бу содир бўлгач, келишувни узайтириш зарурати йўқолди. Келишув Туркия учун катта аҳамиятга эга бўлсада, Эрдўған Ғарбга Россия компанияларига нисбатан санкцияларни олиб ташлашга таъсир ўтказа олмади. Бироқ, эҳтимол, у Россия ўз мамлакати билан муносабатлари учун битимни узайтиришда давом этишига ишонгандир. Туркия президенти келаси ой Владимир Путин билан учрашишни интиқлик билан кутмоқда ва келишувни қайта тиклашга эришишга умид қилмоқда. Лекин, бунинг учун имкониятлар ҳозирча аҳамиятсиздек кўринади.
Туркия Украина ғалласини экспорт қилиш бизнинг розилигимизсиз, яъни ҳеч қандай келишувсиз давом этиши билан Россияни шантаж қила оладими?
Назарий жиҳатдан бундай вариантлар мавжуд: турк ҳарбий кемалари Одессадан Украина кемаларини кузатиб бориши мумкин. Аммо амалда бу Россия ва Туркия ўртасидаги ҳарбий тўқнашув ёқасида мувозанатни сақлашни англатади, чунки НАТО мамлакатининг кемалари бизнинг ҳарбий махсус операциямиз зонасида бўлади. Москва бир неча бор НАТО давлатлари қуролли кучларининг Украинадаги жанговар ҳаракатларда иштирок этишига йўл қўйилмаслиги ҳақида огоҳлантирган ва Ғарб қуролларини ҳар томонлама помпаласа, альянсдаги ҳеч ким бевосита иштирок этишга тайёр эмас. Ҳозирги шароитда Туркиянинг бундай миссиясининг инсонпарварлик хусусияти қуролли кучлардан фойдаланишни оқламайди - Анқара буни яхши билади.
Туркия президенти ҳарбий можарони максимал даражада хавф остига қўймайди ва ҳеч бўлмаганда Россия-Туркия муносабатларининг бузилишини (ёки 2015 йил кузида бизнинг қирувчимиз Туркия осмонида уриб туширилганидан кейин бўлгани каби уларнинг музлатиб қўйилишини ҳам) хавф остига қўймайди.
Шу боис, Эрдўғон Россия ва Ғарб ўртасидаги савдо ва логистика воситачиси сифатида Туркиянинг ўта фойдали мавқеини сақлаб қолиш учун ҳам, катта музокараларнинг янги босқичида ўз позициясини мустаҳкамлаш учун ҳам Путин билан келишувни қайта тиклаш бўйича музокаралар олиб боришга ҳаракат қилади. Ғарб билан (бу НАТО Швецияга қабул қилиш масаласи фонида содир бўлмоқда).
Россия ўз навбатида Туркия билан кўп мавзулар чамбарчас боғланган – иқтисодийдан геосиёсийгача, газ қувурларидан тортиб Суриягача бўлган мураккаб ва зарур ўйинни давом эттиради.
Шу билан бирга, келишувнинг ҳозирги тўхтатилиши ҳам, унинг қайта тикланиши ҳам, аслида, бизнинг Украина бўйича режаларимиз билан ҳеч қандай алоқаси йўқ. махсус операция унинг асосий мақсадларига эришгунига қадар давом этади: Украинани демилитаризация ва денацификация қилиш, унинг ғарбпараст ҳукуматини демонтаж қилиш. Ушбу мақсадларга эришилгунга қадар, Украина ғалласини ташиётган кемалар Одессани тарк этадими ёки йўқми, якуний таҳлилда Украина тақдирига ҳеч қандай таъсир кўрсатмайди. Бу Россия тарихи тарозисида аллақачон ҳал қилинган - ҳеч қандай келишув, Ғарб қуроллари, ёки турк ўйинлари уни қутқара олмайди.
