“Мамлакатимиз ички ишларига аралашманг”: Жапаров АҚШ давлат котибига жавоб қайтарди
© Sputnik / Александр Астафьев
/ Oбуна бўлиш
Жапаров Блинкенни Қирғизистоннинг ички ишларига аралашмасликка чақирди.
ТОШКЕНТ, 12 фев — Sputnik. Қирғизистон президенти Садир Жапаров АҚШ давлат котиби Энтони Блинкенга йўллаган жавоб хатида уни республиканинг ички ишларига аралашмасликка чақирди. Мурожаат матнини душанба куни Қирғизистон раҳбари матбуот котиби Аскат Алагозов эълон қилди, деб ёзади РИА Новости.
Матбуот котибининг сўзларига кўра, Блинкен аввалроқ Жапаровга мактуб йўллаган. Унда у Қирғизистон парламентида кўриб чиқилаётган “Нодавлат нотижорат ташкилотлари тўғрисида”ги қонунга (“чет эл агентлари тўғрисида”ги қонун” деб аталади) ўзгартириш киритиш лойиҳасидан хавотир билдирган.
Ўтган жума куни Қирғизистон ташқи ишлар вазири Жээнбек Кулубаев АҚШнинг Бишкекдаги элчиси Лесли Вигерига давлат раҳбарининг давлат котибига юборган жавоб хатини топширди.
“Хатингиз мазмунида давлатимизнинг ички ишларига аралашиш аломатлари борлигини афсус билан қайд этишга мажбурман”, — дейилади Жапаровнинг мурожаати матнида.
Президентнинг сўзларига кўра, Қирғизистон парламентида кўриб чиқилаётган қонун лойиҳаси халқаро меъёрларга зид эмас ва унинг концепцияси 1938 йилда АҚШда қабул қилинган амалдаги “Чет эл агентларини рўйхатга олиш тўғрисида”ги қонун (Foreign AgentsRegistration Act, FARA) концепциясига яқин.
Жапаров Қирғизистонда ўн мингдан ортиқ нодавлат ташкилот борлигини таъкидлади. Уларнинг аксарияти мамлакатда “соф ва ҳалол” ишлайди. Улардан фақат бир нечтаси "хорижий агентлар тўғрисида" ги янги қонунни душманлик билан қабул қилишди.
“Қонун лойиҳалари Европа Иттифоқига аъзо давлатлар ва Қўшма Штатлар солиқ тўловчилари томонидан молиялаштириладиган бир қатор оммавий ахборот воситалари ва нодавлат нотижорат ташкилотларининг норозилигига сабаб бўлди, чунки улар давлат томонидан соя ва реал солиқ назоратини қолдиришдан қўрқишади”, — деди у.
Қирғизистон раҳбари Блинкен “мамлакатда фаолият кўрсатаётган айрим нодавлат/нотижорат ташкилотларининг нотўғри маълумотларига асосланиб” қонун лойиҳаси юзасидан ўз хавотирлари билан ўртоқлашди, деган фикрни билдирди.
“Хорижий давлатлар томонидан молиялаштириладиган ушбу тузилмаларнинг кичик, аммо жуда овозли гуруҳи ва уларнинг алоҳида вакилларигина грант берувчилар учун ишончсиз маълумотлар манбаи бўлиб хизмат қилади... Сўнгги ўттиз йилликда мамлакатимизда чет элдан маблағ олувчи нодавлат/нотижорат ташкилотларининг "қатлами" пайдо бўлди (қирғиз жамиятида уларни "грант еювчилар" деб аташади), раҳбарлари ҳақиқатда уларни хорижлик ҳомийлардан келадиган пулларни “кесиш” билан шуғулланувчи “оилавий бизнес”га айлантирган”, — деб ёзади у.
Жапаровнинг аниқлик киритишича, Қирғизистон томони АҚШ билан бундай ташкилотларнинг ҳаракатларига оид барча зарур маълумотларни бўлишишга тайёр. Ва у АҚШ ҳукумати ташкилотлари томонидан молиялаштириладиган нодавлат/нотижорат ташкилотлари маблағларидан фойдаланиш бўйича аудит ўтказишни таклиф қилди.
“Умид қиламанки, сиз, муҳтарам жаноб Давлат котиби, юқорида айтиб ўтилган тушунтиришларим ва кафолатларимга асосланиб, “Американинг баъзи амалга оширувчи ҳамкорлари” Қирғизистон Республикасида ўз фаолиятини давом эттиришлари ҳақидаги қўрқувни йўққа чиқара оласиз”, — деди Жапаров.
Мурожаати сўнггида Қирғизистон президенти Блинкенни Бишкекка ташриф буюришни ва “Қирғизистонда инсон ҳуқуқлари ва эркинликлари Қирғизистон Республикаси конституцияси ва қонунлари билан ишончли ҳимояланганини ўз кўзи билан кўришни” таклиф қилди.
“Ишончим комилки, сиз Қирғизистонда доимо ишончли дўстлар топасиз. Шунингдек, биз тенг ҳуқуқли ҳамкорлик тарафдоримиз ва барча давлатлар ва халқаро ҳамкорлар, жумладан, Қўшма Штатлар билан ҳамкорлик қилишга тайёр эканлигимизни таъкидламоқчиман. Ягона илтимосим, мамлакатимизнинг ички ишларига аралашманг”, — дея хулоса қилди Жапаров.
Қирғизистон парламентида кўриб чиқилаётган “Нодавлат нотижорат ташкилотлари ва нотижорат ташкилотлари фаолияти тўғрисида”ги қонунда чет элдан молиялаштириладиган ва сиёсий фаолият билан шуғулланувчи ташкилотларга “хорижий вакил” мақоми жорий этилиши кўзда тутилган.
